Rytmy biologiczne organizmów to przyspieszenie i spowolnienie pewnych funkcji życiowych pod wpływem cyklicznych przemian, jakie zachodzą w przyrodzie, np. zmiany dnia i nocy, zmiany pór roku. Wyróżniamy dwa rodzaje rytmów: endogenne i egzogenne. Mają one zróżnicowany czas trwania. Rozróżnia się: dobowy, tygodniowy, miesięczny, roczny.
Wewnętrzny zegar biologiczny. Narzuca człowiekowi rytm biologiczny i powoduje, że wszystkie funkcje życiowe przebiegają wg tego rytmu. Obejmuje nadzór nad przemiana materii, układem odpornościowym, fazami snu i czuwania, naszą aktywnością. Życie we właściwym rytmie biologicznym jest istotnym warunkiem dobrego samopoczucia, życiowej energii i zdrowia. Wewnętrzny zegar biologiczny bywa rozregulowany m.in. przez nowoczesny styl życia, zmianowy tryb pracy, podróże strefowe. Słońce – źródło życia wpływa na Nasze życie. Światło jest tak bardzo ważne dla Nas, że nikogo nie dziwi fakt iż chorujemy, gdy mamy go za mało. Współczesny człowiek ma kłopot z dopasowaniem się do cyklu zmian dnia i nocy oraz pór roku. Wstajemy przed wschodem słońca, aby zdążyć do pracy, inni śpią w ciągu dnia by późnym wieczorem udać się na nocną zmianę, przez cały rok mamy być sprawni i wydajni. Nasz rytm dobowy może wypaść z równowagi. Niektóre funkcje biologiczne podlegające wahaniom zgodnym z rytmem dobowym: czynność serca, ciśnienie tętnicze, temperatura ciała, oddychanie, trawienie, gospodarka hormonalna. Na wywołane zakłóceniami rytmu dobowego zaburzenia można oddziaływać stosując sztuczne intensywne bodźce świetlne. System oświetlenia antydepresyjnego. Takim światłem można oszukać zegar biologiczny. Jest to dobre światło dla nocnych pracusiów. Konsekwencje znacznego zaburzenia rytmów biologicznych? Niewątpliwie jest ich wiele, począwszy od obniżenia samopoczucia, a skończywszy na poważniejszych chorobach. Istnieją pewne przesłanki naukowe, wskazujące, że nowotwory występują częściej u osób narażonych na długotrwałe zaburzenia rytmów dobowych, np. wśród personelu pokładowego samolotu. To również: pogorszenie nastroju, nadmierna senność, ociężałość, osłabienie sprawności intelektualnej, wzrost masy ciała, spadek odporności organizmu i wiele innych dolegliwości.
Skutki zaburzenia rytmu biologicznego. Organizm ludzki od zmroku po świt podlega wielu rytmom. Najważniejsze jest zachowanie rytmu dobowego. Są bowiem określone optymalne dla zdrowia pory dnia dla posiłków, odpoczynku po pracy. Niektórzy ze specjalistów wskazują np., że o 12:00 nie powinniśmy jeść nic ciężkiego choć żołądek się dopomina, wątroba jeszcze odpoczywa. Tak jak cały organizm o 24:00. O 13:00 zjedzmy obiad. Jelito cienkie wykazuje wtedy wzmożoną aktywność. Dwanaście godzin później, to jest pierwszej w nocy ciałem steruje niezależnie od naszej woli system wegetatywny. Uwaga na godzinę 14:00. Ciężko się skupić. Można więc sięgnąć po małe co nieco. O drugiej w nocy wątroba da znać o sobie jeśli zjadaliśmy coś ciężkiego. Ciekawa dla organizmu jest godzina piętnasta. Człowiek zaczyna odzyskiwać wigor. Teraz znacznie łatwiej pracować. Jeśli nie zjedliśmy zbyt wiele forma utrzyma się długo. Trzecia w nocy jest ważna dla organów wewnętrznych, które wegetatywny układ nerwowy zaczyna budzić, godzinę później zaczynają pracować płuca (palaczy atakuje wtedy kaszel). Dodam, że za dwanaście godzin, o szesnastej jest za to czas na podwieczorek, aby mniej więcej o 17:00 otrzymać sygnał, że nasz mózg odzyskuje swoją siłę, staje się bardziej twórczy, wtedy lepiej i szybciej działa. Jeżeli są wśród nas osoby, które uprawiają seks rano o godzinie piątej, to znaczy, że wszystko jest ok. Organizm jest na to gotowy. O 18:00 powinniśmy pomyśleć o kolacji, lekkostrawnych potrawach, małych porcjach o niskiej zawartości tłuszczu. To wpłynie później na pozytywnie na naszą przemianę materii. Szósta rano – organizm przestawia się na dzień. Serce zaczyna bić najszybciej. Zaskakujące może być, że od mniej więcej godziny 19:00 organizm nasz przestawia się na tryb nocny. Zaczyna spadać tempo przemiany materii. A gdy wtedy zaczynamy sięgać po chipsy i popijać piwo czy drinka, najłatwiej nabawić się nadwagi. Dwanaście godzin wcześniej albo, jak kto woli – później, to jest o siódmej, pora wstać, wziąć chłodny prysznic i… zjeść śniadanie, najlepiej przed wyjściem do pracy. Jeżeli jesteśmy w domu, to najlepszą godziną dla pierwszego posiłku jest ósma. Za to dwudziestej, a więc ósmej wieczorem, aby nie zakłócić rytmu domowego należy odstawić kawę i inne używki. Na ewentualny głód może najlepiej napić się mleka. Jesteśmy już o 21:00. To dobry moment na odprężenie, ciepłą kąpiel. Wtedy też żołądek ogranicza wytwarzanie soków trawiennych. Dal mózgu najlepszą godziną jest dziewiąta rano. To jego czas na dużą aktywność. Dodam, że wtedy intensywnie pracuje też trzustka. 22:00 zaczynamy odczuwać trudy mijającego dnia. Za to od 10:00 zaczyna wzrastać kondycja fizyczna. Dwudziesta trzecia, najlepiej położyć się spać. A co zrobić o jedenastej przed południem? Najlepiej zadbać o swoją energię, ale nie objadać się, bo wtedy przekserujemy ją na procesy trawienne.
Minęła doba, wszystko zaczyna się od nowa. Przedstawiony model proszę nie przypisywać od razu do siebie. Proszę jednak zastanowić się i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy nie ma w nim elementów, które mogą lub mają wpływ na własne życie. Ja np. gdy ostatni posiłek zacząłem jeść o godzinie osiemnastej. Śniadanie zawsze rano przed wyjściem do pracy. Pozostałe posiłki spożywam w zasadzie o stałe porze. Czuje się lepiej, nie mówiąc już o swojej wadze. A różnie z tym bywało wcześniej.
Prezentacja: Rytmy biologiczne człowieka
zygmunt ma kolumnę 